پروفیل M یک مقطع گالوانیزه نورد سرد است که به طور اختصاصی در سیستمهای نمای خشک سمنتبرد و فایبرسمنت برای زیرسازی و کنترل درز بین صفحات به کار میرود. این پروفیل در محل اتصال دو پنل کنار هم قرار میگیرد و تنشهای ناشی از انبساط و انقباض طولی صفحات سیمانی الیافدار بر اثر تغییرات دما و رطوبت را کنترل میکند.
پروفیل M برخلاف پروفیلهای سازهای سنگین، عضو باربر اصلی سازه نیست و نقش آن بیشتر در کیفیت، دوام و ظاهر نهایی نما خلاصه میشود. همین جزئیات ساده اگر درست طراحی و اجرا نشود میتواند به ترک خوردن، باز شدن درزها و نفوذ آب در نما منجر شود.
مشخصات فنی
جنس و پوشش
پروفیل M از ورق فولادی گالوانیزه تولید میشود تا در مقابل رطوبت، باران و شرایط جوی نما مقاومت مناسبی داشته باشد. پوشش روی گالوانیزه، از خوردگی و زنگزدگی جلوگیری کرده و باعث میشود این پروفیل برای فضاهای بیرونی و نماهای در معرض بارندگی انتخاب مناسبی باشد.
ضخامت، طول و ابعاد متداول
ضخامت متداول پروفیل M در بازار ایران حدود ۰٫۷ میلیمتر است که تعادلی بین سبکی و استحکام ایجاد میکند. این پروفیل معمولاً با طول ۳ متر عرضه میشود و برای اغلب پروژههای نمای سمنتبرد مناسب است.
از نظر عرض، سایزهای رایج پروفیل M شامل M80 و M100 یا M110 است که بر حسب سیستم زیرسازی و ابعاد پنل انتخاب میشود. به عنوان نمونه، پروفیل M با عرض ۱۰ سانتیمتر (M100) یکی از پرکاربردترین گزینهها در بازار برای زیرسازی سمنتبرد است.
کاربردهای پروفیل M در نما
کنترل درز و تنشهای حرارتی
کاربرد اصلی این پروفیل قرارگیری در محل درز بین صفحات سمنتبرد است تا تغییرات ناشی از انبساط و انقباض طولی پنلها را کنترل کند. این پروفیل اجازه میدهد هر پنل مقدار محدودی حرکت نسبی داشته باشد، بدون آن که لبه دو صفحه به هم فشار وارد کنند و دچار ترک یا لبپریدگی شوند.
زیرسازی و اتصال پنلها
پروفیل M علاوه بر کنترل تنش، نقش مهمی در نظمدهی به اتصال پنلها و انتقال یکنواخت تنشها به زیرسازی دارد. در بسیاری از سیستمها، پروفیل M همراه با پروفیلهای گالوانیزه A و V برای تکمیل زیرسازی نمای سمنتبرد استفاده میشود و در کنار هم یک شبکه منظم و پایدار زیر صفحات تشکیل میدهند.
نقش زیبایی و نظم بصری
قرارگیری منظم پروفیل M در امتداد درزهای افقی و عمودی، خطوط طراحیشده و هندسی مشخصی روی سطح نما ایجاد میکند. این خطوط علاوه بر کارکرد فنی، از نظر معماری نیز به طراح این امکان را میدهد که ریتم و الگوی بصری خاصی برای نمای سمنتبرد تعریف کند.
روش نصب روی سمنتبرد
مرحله اول: زیرسازی فلزی
در گام اول، زیرسازی فلزی یا گالوانیزه مخصوص سمنتبرد روی سازه اصلی اجرا میشود و باید حداقل ضخامت مقاطع زیرسازی برای تحمل بار سیستم رعایت شود. در این مرحله دقت در تراز بودن، شاقولی و فاصلهگذاری پروفیلهای زیرسازی اهمیت زیادی دارد، چون هر خطا در نهایت در خطوط پروفیل M روی نما دیده میشود.
مرحله دوم: نصب صفحات سمنتبرد
پس از تکمیل زیرسازی، اجراکار صفحات سمنتبرد یا فایبرسمنت را طبق نقشه چیدمان، با پیچ مخصوص روی پروفیلهای زیرسازی نصب میکند و بین هر دو پنل، یک فاصله کنترلشده بهعنوان درز لحاظ میکنداین درز محل قرارگیری پروفیل M است و مقدار آن بر اساس دستورالعمل سیستم و ابعاد پنل تعیین میشود.
مرحله سوم: نصب پروفیل M و A
در سیستم رایج، پروفیل A در میان دو صفحه قرار میگیرد و هیچ پیچی مستقیماً به آن متصل نمیشود، در حالی که تمامی پیچها تنها روی پروفیل M بسته میگردند. قسمت مرکزی پروفیل M با پیچ مخصوص فایبرسمنت به المانهای افقی زیرسازی متصل میشود و لبهای پروفیل، لبه صفحات را در دو طرف در بر میگیرند.
رعایت فاصله طولی مناسب بین پروفیل A و سایر اجزا اهمیت دارد تا حرکت ناشی از انبساط و انقباض پنلها محدود نشود و پروفیل Mبتواند تنشها را خنثی کند.
مزایای استفاده از پروفیل M
- کنترل مؤثر تغییرات ابعادی فایبرسمنت و کاهش ترک و شکستگی در محل درزها.
- افزایش دوام و پایداری نمای سمنتبرد با توزیع مناسب تنشها و جلوگیری از تمرکز تنش در لبه پنلها.
- مقاومت بالا در برابر خوردگی و رطوبت به دلیل گالوانیزه بودن، مناسب برای اقلیمهای مرطوب و نمای بیرونی.
- وزن کم، برشپذیری آسان و نصب سریع که باعث کاهش زمان اجرا و هزینه نیروی انسانی میشود.
- امکان ایجاد خطوط منظم و طراحیشده روی نما و ارتقای کیفیت بصری پروژه.
معایب و حساسیتهای اجرایی
- وابستگی شدید عملکرد به اجرای صحیح: هرگونه خطا در فاصله درز، تراز پنلها یا محل پیچها میتواند باعث عدم عملکرد درست M و ایجاد ترک در نما شود.
- ضرورت استفاده از پیچ و متعلقات استاندارد: بهکارگیری پیچهای نامناسب استحکام اتصال را کاهش میدهد و به مرور زمان باعث لق شدن پنلها میشود.
- وابستگی به کیفیت گالوانیزاسیون: اگر ورق گالوانیزه کیفیت لازم را نداشته باشد، در بلندمدت احتمال زنگزدگی و تغییر رنگ پروفیل وجود دارد که روی نمای نهایی اثر منفی میگذارد.
نکات مهم در انتخاب و خرید
- کنترل ضخامت ورق: ضخامت واقعی حدود ۰٫۷ میلیمتر برای زیرسازی نمای سمنتبرد توصیه شده و بهتر است در زمان خرید، ضخامت با ابزار مناسب اندازهگیری شود.
- بررسی کیفیت و یکنواختی گالوانیزه: سطح یکنواخت و بدون عیب نشانه استفاده از ورق گالوانیزه استاندارد است و برای نماهای بیرونی اهمیت زیادی دارد.
- انتخاب عرض مناسب (M80 یا M100 / M110) متناسب با ابعاد پنلها و جزئیات سیستم زیرسازی.
- خرید از تأمینکننده تخصصی سمنتبرد و پروفیل گالوانیزه که مشخصات فنی و گارانتی قابل اتکا ارائه میکند.
مقایسه پروفیل M با پروفیل Z
پروفیل M و پروفیل Z هر دو از مقاطع فولادی شکلدهیشده هستند، اما از نظر کاربرد در دو دنیا کاملاً متفاوت قرار میگیرند. پروفیل M یک مقطع سبک گالوانیزه برای زیرسازی و کنترل درز در سیستمهای نمای سمنتبرد است، در حالی که پروفیل Z یک مقطع سازهای برای استفاده به عنوان پرلین سقف و دیوار در سولهها و سازههای فلزی محسوب میشود.
از نظر ضخامت، پروفیل M معمولاً در حدود ۰٫۷ میلیمتر تولید میشود، اما پروفیل Z بسته به سایز و کاربرد معمولاً در بازه ۲ تا ۳٫۵ میلیمتر ساخته میشود و برای تحمل بار برف، باد و وزن پوشش سقف طراحی شده است. به همین دلیل، نمیتوان پروفیل M را جایگزین Z در نقش سازهای کرد و بالعکس؛ هر کدام برای حوزه عملکرد خاص خود تعریف شدهاند.
از منظر محل نصب، پروفیل M در «پوسته» ساختمان و در تماس مستقیم با صفحات سمنتبرد در سطح نما قرار میگیرد، در حالی که پروفیل Z بین قابهای اصلی و ورقهای پوشش سقف یا دیوار سوله نصب میشود. حضور یا عدم حضور پروفیل M بیشتر روی کیفیت و دوام نما اثر دارد، اما پروفیل Z در محاسبات اصلی سازهای سقف نقش مستقیم بازی میکند.
جدول مقایسهای کوتاه پروفیل M و Z
| ویژگی | پروفیل M گالوانیزه | پروفیل Z (پرلین) |
| نوع کاربری | زیرسازی و درزکننده نماهای سمنتبرد | پرلین سقف و دیوار سوله |
| نقش اصلی | کنترل تنشهای حرارتی و رطوبتی، نظم بصری درزها | تحمل بار پوشش سقف و دیوار و انتقال به قاب اصلی |
| ضخامت متداول | حدود ۰٫۷ میلیمتر | چند میلیمتر، بسته به سایز و دهانه |
| محل استفاده | در محل درز بین صفحات فایبرسمنت / سمنتبرد | بین قابهای اصلی و ورقهای پوشش سقف و دیوار |
| نوع عضو | جزئیات تکمیلی نما (غیر باربر اصلی) | عضو ثانویه سازهای (باربر) |
(اطلاعات جدول بر اساس دادههای فنی پروفیل M و معرفی عمومی پروفیل Z تنظیم شده است.)