گریتینگ یکی از پرکاربردترین سازههای صنعتی و عمرانی است که از ترکیب عناصر فلزی به صورت موازی و عمود بر هم تشکیل میشود و ساختاری شبکهای یا مشبک مانند دارد. این صفحات فلزی علاوه بر داشتن وزن مناسب، مقاومت مکانیکی بالا، ظاهر زیبا و قابلیت عبور هوا و نور، بسیار اقتصادی نیز هستند و در صنایع مختلف کاربرد گستردهای دارند.
گریتینگ معمولاً از تسمه و میلگرد فلزی ساخته میشود و در انواع مختلفی مانند مشبک، اسلات (شیاردار) و پانچشده در بازار موجود است. از مهمترین کاربردهای آن میتوان به استفاده در پوشش کف، سقف کاذب، پلههای صنعتی و درپوش کانال آب اشاره کرد.
انواع گریتینگ از نظر ظاهر شبکه
- گریتینگ اسلات (شیاردار):
دارای شیارهای طولی و موازی روی سطح خود است و معمولاً برای عبور مایعات مناسبتر میباشد. - گریتینگ مشبک:
متداولترین نوع گریتینگ است که دارای چشمههای مربع یا مستطیل شکل بوده و بیشترین کاربرد را در صنایع دارد. - گریتینگ پانچدار:
در این نوع، شبکه دارای سوراخهایی گرد یا مربعی است که از طریق عملیات پانچ ایجاد میشوند و برای تهویه یا مسیرهای سبک کاربرد دارند.
انواع گریتینگ از نظر جنس
- گریتینگ فلزی:
پرکاربردترین نوع است و از متریالهایی مانند فولاد سیاه، فولاد گالوانیزه گرم، استنلس استیل و چدن ساخته میشود.- گریتینگ فولادی مقاومت بسیار بالایی در برابر فشار و ضربه دارد.
- گریتینگ گالوانیزه به دلیل پوشش ضدزنگ، در فضاهای مرطوب یا خورنده استفاده میشود.
- گریتینگ غیر فلزی:
از موادی مانند فایبرگلاس و کامپوزیت تولید شده و در محیطهای دارای خوردگی بالا یا صنایع شیمیایی کاربرد دارد.
اجزای اصلی گریتینگ
تسمه باربر (Load Bar):
مهمترین جزء گریتینگ که وظیفه اصلی تحمل بار را بر عهده دارد. ضخامت و ارتفاع تسمه رابطه مستقیم با توان باربری و استحکام شبکه دارد، در حالی که افزایش طول آن باعث کاهش مقاومت میشود.
رابط یا کراس بار (Cross Bar):
قطعاتی عمود بر تسمههای باربر هستند که از تسمه نازکتر یا میلگرد تولید میشوند و وظیفه تثبیت فرم شبکه و توزیع یکنواخت نیرو را دارند. هرچه فاصله رابطها کمتر باشد، گریتینگ ظاهری زیباتر و ایمنتر خواهد داشت.
نگهدارنده یا بایندر:
این بخش برای ثابت نگه داشتن مجموعه به کار میرود و در استحکام تأثیری ندارد، اما در ظاهر و فرم نهایی شبکه مؤثر است. نگهدارنده میتواند از تسمه یا میلگرد ساخته شود.
چشمه (Mesh):
فاصله بین تسمههای باربر و رابطها را مشخص میکند. اندازه چشمه معمولاً با دو عدد بر حسب میلیمتر نمایش داده میشود (مثلاً W30×Z50). کاهش فاصله چشمه موجب افزایش استحکام شبکه میشود اما روی وزن و قیمت گریتینگ نیز اثرگذار است.
استانداردهای تولید گریتینگ(DIN)
تولید گریتینگها بر اساس استانداردهای بینالمللی نظیر DIN 1580، DIN 1055، DIN 24531 و DIN 24532 انجام میشود. رعایت تلرانس ابعادی، وزن و کیفیت جوشکاری در این استانداردها الزامی بوده و نقش مهمی در دوام محصول و عملکرد باربری دارد.
روشهای تولید گریتینگ فلزی
- روش سنتی (پانچ و درزگیری):
در این روش، تسمهها در قسمتهایی شیاردار میشوند و رابطها درون شیارها قرار میگیرند.
معایب:- احتمال خطای انسانی در پانچ بالا است.
- کاهش استحکام تسمهها در ناحیه شیار.
- نفوذ ناقص پوشش گالوانیزه در محل اتصال و احتمال زنگزدگی.
- روش مدرن الکتروفورج (Electro-Forged):
در این روش، اتصال تسمه و رابط به وسیله جریان الکتریکی و فشار انجام میشود.
مزایا:- یکپارچگی و استحکام بسیار بالا.
- سطح یکنواخت و بدون تاب.
- کاهش وزن و افزایش دقت ساخت.
- پایداری بالاتر در برابر خوردگی و قابلیت گالوانیزهکاری کامل.
به همین دلیل در اکثر صنایع سنگین و پروژههای عمرانی بزرگ، گریتینگهای الکتروفورج جایگزین نمونههای سنتی شدهاند.
کاربردهای گریتینگ فلزی
- کفپوش صنعتی و سکوهای عملیاتی: جلوگیری از لغزش و عبور آب و خاک.
- پلهها و پاگردهای فلزی: ایجاد ایمنی و عبور نور در پلههای اضطراری یا سازههای کارگاهی.
- درپوش کانال و فیلتر آب: جلوگیری از ورود زباله به کانالهای فاضلاب و سیستم زهکشی.
- سیستمهای تهویه و نورگیرها: کمک به گردش هوا و نور در فضاهای صنعتی.
- سقف کاذب فلزی: استفاده تزئینی و مقاوم در محیطهای اداری و تجاری.
عوامل مؤثر بر قیمت گریتینگ
قیمت گریتینگ به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله:
- قیمت آهن و فولاد خام (مخصوصاً قیمت تسمه و میلگرد)
- نوع متریال و پوشش سطحی (فولادی، گالوانیزه، ضدزنگ یا فایبرگلاس)
- ابعاد و ضخامت تسمههای باربر
- نوع ساخت (سنتی یا الکتروفورج)
- چشمهبندی و تراکم شبکه
- نحوه نصب و نوع نگهدارندهها
بهطورکلی، هرچه ضخامت و ارتفاع تسمه بیشتر، فاصله چشمه کمتر و پوشش گالوانیزه باکیفیتتری اعمال شود، قیمت نهایی گریتینگ افزایش مییابد.
جمعبندی و توصیه خرید گریتینگ فلزی
گریتینگ محصولی است که نقشی حیاتی در ایمنی، تهویه و مقاومت سازهها دارد. هنگام خرید، توجه به روش تولید، ضخامت تسمه، نوع متریال و محل نصب آن بسیار ضروری است. پیشنهاد میشود پیش از تصمیمگیری، از مشاوره کارشناسان فنی استفاده کنید تا گزینش مناسبتری بر اساس بودجه، شرایط محیطی و نیاز سازه انجام شود.